مديريت كلاس درس در روند آموزش بسيار موثر خواهد بود. اين موضوع براي معلمان كم تجربه گاهي تبديل به چالش مي‌شود. كنترل كردن اوضاع كلاس درس و دانش آموزان، روش هاي مختلفي دارد و عوامل زيادي در آن دخيل هستند. تعامل با دانش آموزان ضروري بوده اما در عين حال معلمين بايد در مورد برقراري نظم در كلاس درس نيز تمهيداتي داشته باشند. البته در اين مورد، سن دانش آموزان و مقطع تحصيلي نيز بسيار موثر است. برخي از معلمين تصور مي‌كنند؛ مديريت كلاس درس به معناي يك كلاس جدي بوده كه دانش آموزان  اجازه هيچ گونه فعاليت اضافي را ندارند. اما اين شرايط حتي به فرايند آموزش افراد هم آسيب خواهد زد.

منبع: مديريت كلاس درس | روش هاي كاربردي براي اداره كلاس

مديريت كلاس درس

فعاليت دانش آموزان در كلاس درس بايد كنترل شده باشد. در واقع مديريت كلاس درس به دست معلم با همكاري دانش آموزان امكانپذير خواهد بود. اين موضوع براي دانش آموزان در سنين پايين تر بيشتر حائز اهميت است. گرچه معلمان هر پايه اي بايد آمادگي لازم در اين جهت را داشته باشند. در كلاس درس احتمال وقوع اتفاقات مختلفي وجود دارد كه گاهي معلم از آنها هيچ تصوري ندارد. در اين مقاله به بررسي روش ها و اهميت اين موضوع خواهيم پرداخت.

اهميت مديريت كلاس درس

طبق تحقيقات انجام شده تقريبا 30 درصد از معلمين به دليل اضطراب از واكنش هاي ناگهاني دانش آموزان شغل خود را ترك كرده اند. اين موضوع اهميت دانش اطلاعات و مهارت در زمينه مديريت كلاس را به خوبي نشان مي‌دهد. اما به طور كلي مديريت كلاس فقط به معناي آرام و ساكت نگه داشتن محصلين نيست؛ بلكه كنترل اوضاع كلاس تاثيرات بيشتري بر افراد خواهد داشت.

🔴ايجاد فضاي آموزشي مناسب

🔴جلوگيري از هدر شدن وقت و انرژي افراد

🔴ايجاد ساختار و مرز در كلاس

🔴تبيين انتظارات معلم براي دانش آموزان

🔴پيشرفت تحصيلي

روش هاي مختلف مديريت كلاس درس

از گذشته تا كنون روش هاي مديريت كلاس درس دچار تغييرات زيادي شده است. اين موضوع بايد با پيشرفت تكنولوژي و حتي تغيير عادات رفتاري در بچه ها همسو باشد و متناسب با آن پيش برود. براي مثال با وجود آشنايي و برخورداري دانش آموزان از اينترنت و وسايل ارتباطي، نمي‌توان در كلاس از آنها استفاده نكرد. به طور كلي امروزه سه روش رفتارگرايانه، تعامل گرايانه و غير مداخله گرايانه، براي مديريت نظم در كلاس استفاده مي‌شود.

در روش رفتارگرايانه، معلم قوانيني را در كلاس درس وضع مي‌كند كه دانش آموزان و والدين آنها بايد در اين زمينه همكاري كنند. همچنين معلم از پاداش و تنبيه نيز استفاده مي‌كند.

روش تعامل گرايانه از شيوه حل مسئله در كلاس درس استفاده مي‌شود كه هم معلم و دانش آموزان در آن نقش دارند.

و در آخر، در شيوه غير مداخله گرايانه، اصل بر آزادي عمل دانش آموزان است و معلم مداخله كمتري نسبت به دو روش قبل در كلاس دارد.

عوامل موثر در مديريت كلاس درس

همانطور كه قبلا هم گفته شد؛ عوامل زيادي بر مديريت كلاس درس موثر هستند. معلم نمي‌تواند كنترل همه چيز را داشته باشد؛ اما با تدبير و توانمندي هاي خود قادر به كنترل محرك هاي بيروني و مزاحم خواهد بود. به طبع دانش آموزان نيز بعد از مدتي با روش هاي مختلف كنار آمده و قوانين را رعايت خواهند كرد. برخي از عواملي كه به معلم براي عملكرد بهتر در اين زمينه كمك مي‌كند؛ شامل موارد زير خواهد شد.

📌ابتكار و نوآوري در مديريت كلاس درس

اين موضوع مخصوصا براي معلميني كه سابقه تدريس زيادي دارند؛ بسيار مهم است. چرا كه در كل دوره اي حرفه اي نمي‌توان از يك روش استفاده كرد و انتظار پيروي دانش آموزان را داشت. معلمان بايد هرساله روش هاي تدريس خود را بروزرساني كنند و علايق دانش آموزان را نيز در نظر داشته باشند. استفاده از ابزارهاي مرتبط با موضوع درسي، بيان مثال هايي جديد براي آموختن بهتر، انعطاف پذيري و خلاقيت بخشي از جنبه هاي ابتكار براي مديريت كلاس درس هستند.

📌ايجاد حس استقلال و آزادي عمل براي دانش آموزان

دانش آموزان بايد در كلاس درس حس استقلال و آزادي عمل داشته باشند تا استعدادهاي آنان بروز كند. معلميني كه از روش هاي قديمي و راديكالي در كلاس درس استفاده مي‌كنند؛ خلاقيت و شادابي دانش آموزان را از بين خواهد برد. استقلال دانش آموزان فقط محدود به مدرسه نمي‌شود و آنها در خانه نيز بايد تا حدودي آزادي داشته باشند. همكاري والدين با معلم در اين زمينه بسيار مهم خواهد بود. گاهي معلمين به دانش آموزان اجازه هيچ گونه دخالتي را در كلاس درس نمي‌دهند؛ كه اين بسيار مي‌تواند در روحيه آنها و همچنين قدرت تصميم گيري شان موثر باشد.

📌ارتباط موثر با دانش آموزان

ويژگي هاي شخصيتي معلم در ارتباط او با دانش آموزان بسيار تاثيرگذار است. معلماني كه مهربان و صبور هستند؛ در مواجهه با دانش آموزان بهتر عمل مي‌كنند. سلامت جسمي و رواني معلم، آراسته بودن، مثبت نگري، ادب، فن بيان معلم و… همگي عواملي هستند كه باعث ارتباط بهتر دانش آموزان با معلمشان مي‌شوند. معلمان بايد انتقاد پذير بوده و از مهارت كنترل خشم برخوردار باشند.

با وجود روش هاي سختگيرانه، شايد دانش آموزان عملكرد بهتري در درس داشته باشند؛ اما در واقع آنها هيچ چيز ديگري غير از درس از معلم خود نمي‌آموزند. معلمين نبايد ارتباط خود را با دانش آموزان فقط محدود به درس بكنند بلكه اگر رفتار آنها به طور ناگهاني تغيير كرده يا دچار مشكل هستند؛ معلم مي‌تواند پيگيري كرده و به دانش آموز كمك كند.

📌تشويق و تنبيه دانش آموزان

با توجه به روش رفتارگرايانه، استفاده از تشويق و تنبيه در مديريت كلاس درس بسيار موثر هستند. تشويق و تمجيد دانش آموزان را ترغيب مي‌كند كه تلاش بيشتري داشته باشند و براي آنان انگيزه محسوب مي‌شود. از طرف ديگر گاهي تنبيه براي جلوگيري از بروز مجدد يك رفتار در دانش آموزان لازم است. فراموش نكنيد كه تشويق و تنبيه اثرات جمعي دارند و دانش آموزان ديگر را هم تحت تاثير قرار مي‌دهد. بهتر است معلمين در اين زمينه بسيار دقت كرده و از افراط، خودداري كنند. 

📌استفاده از زبان بدن

گاهي استفاده از تكنيك هاي زبان بدن در كلاس درس بسيار موثر تر از بيان مستقيم مفهومي در زمينه مديريت كلاس درس است. براي مثال ضربه زدن ميز به آرامي به دانش آموزان مي‌فهماند كه بايد سكوت را رعايت كرده و يا به اين نكته توجه بيشتري داشته باشند. حتي طرز نگاه كردن معلم به دانش آموزان نيز خود مي‌تواند معاني مختلفي داشته باشد. مكث، بين حرف زدن و يا قدم زدن در كلاس نيز تاثير زيادي در عملكرد دانش آموزان خواهد داشت.

سخن پاياني

گاهي رفتارهاي معلمان و يا اتفاقاتي كه در كلاس درس مي‌افتند؛ مسير زندگي فردي را تغيير خواهد داد. اين موضوع نشان دهنده اهميت مديريت كلاس درس به شيوه صحيح مي‌باشد. افراد در كلاس، بايد با يكديگر همكاري داشته و باعث حواسپرتي يكديگر نشوند. معلمان بايد تمركز خود را بر جلوگيري از بروز مشكلات قرار دهند و نه صرفا برخورد با رفتارهاي نامناسب. توصيه مي‌كنيم معلمان از نظرات سازنده دانش آموزان استقبال كرده، ارتباط غيركلامي را تقويت كنند؛ نسبت به دانش آموزان خود با ملايمت رفتار كرده و از يك مشاور نيز كمك بگيرند.

براي دريافت مشاوره در زمينه مديريت كلاس درس مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تحصيلي از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

سوالات متداول